Wakati ni upi, ujanani au uzeeni?

Na Michael Dalali

Mara kwa mara, msukumo mkubwa huwapata baadhi ya vijana wanaoonesha uwezo wa hali ya juu katika utendaji wa kazi zao, hasa upande wa nyota na karama ya uongozi (na uzalendo). Msukumo wa kutoka kwenye utumishi wao na kuingia katika utumishi wa umma; kushika nyadhifa za kisiasa, mathalani udiwani, ubunge na hata urais. Upi ni muda muafaka kuchukua njia hiyo?

Wasiwasi wa mlolongo wa kimaisha na mwenendo wa baadhi ya wanasiasa baada ya kuanza siasa mapema ni baadhi ya vyanzo vya changamoto.

Wapo baadhi ya wanasiasa ambao walijitosa kwenye siasa wakiwa na umri mdogo, na walipofika umri wa machweo wakajikuta wamechuja, wapo nje ya utumishi. Mbaya zaidi, baadhi yao wapo katika hali ngumu ya maisha. (Ingawa hali zao za sasa haziondoi kazi nzuri na ya thamani waliyoifanya.)

Tusisahau kuwa kuna baadhi ya wanasiasa pia walishiriki katika utumishi na wakadumu, na baadhi, hata kama walikuja kuachana na utumishi wa kisiasa baadae, hawakutetereka kimaisha. Wamemudu kutunza mwenendo imara wa kisiasa, kiuchumi na muonekano bora katika jamii. Hili ni kundi la kuangaliwa kwa makini — kama mwangaza kwa vijana ambao bado wanahoji.

“Nikiingia kwenye siasa sasa na kushinda, je,  nikishindwa kwenye uchaguzi ujao, nitaishije?” “Ameianza siasa mapema mno, angesubiri  na kufanya kazi kwanza nje ya siasa…” Hizi ni baadhi tu ya kauli ambazo hutoka katika pande mbili, yaani upande wa vijana wanaojihoji na wito wao katika kuanza utumishi wa kisiasa kwa umma, na upande mwingine ni kundi la wananchi na mtazamo wao kwa vijana wanasiasa.

Lakini tunapaswa kutosahau kwamba viongozi tunaowachagua kutuwakilisha hawaingii kwenye nyadhifa za kudumu. Leo anatuwakilisha huyu, kesho si vibaya akatuwakilisha yule. Hakuna ubaya endapo kijana makini akapatiwa fursa ya kuongoza, yeye kwa utashi wake akashiriki bega kwa bega na wananchi wengine kujenga nchi, huku akijua baada ya kipindi fulani — mathalani mihula miwili — ni vyema akapisha na kumpa kijiti mwingine. Inapaswa kujenga mtazamo huu ndani ya mioyo na fikra. Hauoti tu kama uyoga.

Ndipo hapo baadhi, katika kilio cha mabadiliko ya katiba, huja na hoja ya uwepo wa haja ya ukomo katika nyadhifa za utumishi wa kisiasa, kama udiwani na ubunge. Lisiwe tu jambo la utashi, jambo la msimamo wa mtu, bali sasa tuliweke pia katika vitabu vya sheria.

Samba Mapangala aliasa juu ya kufanya jambo wakati mhusika ana uwezo: “Vunja mifupa wakati meno ipo!”

Kuna mikiki-mikiki fulani katika hekaheka za siasa ambayo hakika wanasiasa vijana wanaweza wakaifanya pasipokuhisi kama wanaumia. Kwani damu inachemka, ndio muda wenyewe hasa wa hekaheka. Katika mikiki-mikiki hiyo, hata kama wanasiasa wazee wangalitamani kujitosa, kuna vitu mbalimbali ambavyo haviwapi fursa, kwa mfano afya, n.k. Na hapo ndipo wanawaachia vijana, huku wao wakiwa nyuma kama wachora ramani na washauri.

Si tu ujana, bali ukiwa kijana mwenye ufahamu mpana (au msomi), utashi wa kujifunza, msikivu, mnyenyekevu, ari ya kujituma, mchapa kazi hodari na mengine mengi, ni tunu kubwa kuwekeza nguvu na mwamko wa awali katika utumishi wa Taifa changa ambalo bado lina matatizo lukuki.

Natambua dhahiri uongozi si ujana tu; ni mkusanyiko wa mengi ikiwemo uwezo, kipaji  na uadilifu — haya yote yanahitajika na ni muhimu sana kwa mtu yeyote anayetaka kuongoza wengine.

Lakini tusisahau kuwa fursa ambazo huja kwa wakati. Na wakati huo ukishapita, fursa hiyo nayo inaweza kuyeyuka. Hivyo, wakati nyota bado i angavu, kijana anapaswa asonge mbele na kulitumikia Taifa na wananchi wake.

Tunatambua hatuijui kesho yetu, maana uhai anao Mungu na siri ya kesho aijuaye ni Yeye. Tunapaswa kutenda lile ambalo tuna uwezo nalo katika kipindi ambacho tunajaliwa na Mungu.

Uingiapo katika utumishi wa umma, bado inaendelea kuwa fursa ya kujua na kupanga maisha baada ya utumishi. Hivyo, hata kama utumishi utakoma baada ya muhula mmoja (miaka mitano), mhusika anapaswa kujua arejee katika utendaji wake wa awali au kuyachukua maisha mapya ambayo atakuwa amejipangia.

Si vibaya jamii ikajenga mtazamo chanya wa kuwapokea watu ambao wametoka katika utumishi wa kisiasa (hususan kutoka katika vyama vya upinzani) — kuweza kuwapokea na kuishi nao kama wananchi wa kawaida. Kuweza kuwapa fursa tena ya kuishi maisha kama raia ambao si watumishi tena. Nao pia wanapaswa kujijenga hivyo!

Isiwe vigumu kwa kampuni au taasisi kutoa fursa kumwajiri mhusika endapo anakidhi viwango na vigezo wanavyovihitaji, na si kumuengua kwa sababu za haiba yake.

Tuendelee kujadili — upi ni wakati muafaka wa kutumikia wana wa nchi! Ujanani au uzeeni?

Makala na kurasa nyingine:

• Makala nyingine za Bw. Dalali
• WeWrite.Or.TZ

Michael Dalali anapatikana kwa njia ya barua pepe:  michael (at) michaeldalali (dot) com.